İRAN’IN ŞEHİNŞAH’I


1975-78 yılları arasında sık sık İran’ı ziyaretettim.

İran da zengin petrol yataklarına sahipti ve Suudi Arabistangibi onun da büyük projeleri gerçekleştirmek için borçlanmaya ihtiyacı yoktu.Ancak ülkenin tarihi siyasi kargaşayla yüklüydü. O yüzden olaya farklıyaklaştık. Şah’ı ilericilik sembolü haline getirmek için Washington ve işdünyası el ele verdi. OPEC’in kurulmasıyla Şah etkin bir dünya lideri olmuştu.Aynı zamanda Müslüman Orta Doğu’nun en güçlü ordusunu kurmuştu.

MAIN Hazar Denizindeki turizm bölgesinden Hürmüz boğazındakiaskeri tesislere kadar ülkenin her yerini kapsayan projeler yapıyordu. Orda daişimiz, bölgesel kalkınma potansiyellerini tahmin edip ona göre elektrik üretimve dağıtım sistemlerini tasarlamaktı.

Yüzeyde İran, Hıristiyan-Müslüman işbirliğinin örnek birmodeli gibi görünüyordu. Ancak kısa süre sonra fark ettim ki sakin görünüşünaltında derin bir öfke yatıyor.

İran’daki tercümanım beni adını vermek istemediğim ve kısaca”Doc” diyeceğim bir felsefe doktoruyla tanıştırdı. Doc bana şunları söyledi:

“Kendine şahların şahı lakabını veren bu adam gerçek birşeytandır; Hitler’den de beter davranıyor. Üstelik hükümetinizin tam bilgisi vedesteğiyle. Şah sizin Orta Doğu‘daki tek gerçek müttefikiniz. Tabi kiİsrail’iniz de var ama İsrail sizin için destek değil, köstek. Petrolü yok.Politikacılarınız sırf Amerika’daki Yahudi oylarını ve seçim kampanyalarınaYahudi parasını almak için İsrail’e arka çıkmak zorunda.

Sizin için Şah dahaönemli. Oysa Şah’ın fazla vadesi kalmadı. Herkes ondan nefret ediyor. Ş ah’ınkapitalizminden yararlanan bazı zenginler hariç, halkın arasında muazzam birdini hareket var. Aklınız varsa, şirketiniz bizim ülkemizden uzak durur. Siziuyarıyoruz: burada çok para kazanacağınızı zannediyorsanız yanılıyorsunuz. Şahgidecek ve siz de paranızı alamayacaksınız. Üstelik Şah’ın çöküşü yalnızca birbaşlangıç, Müslüman dünyasının gidişatının bir göstergesi olacak. Öfkemizi çokuzun süre baskı altında tuttuk, yakında patlamak üzere.”

Bu konuşmadan çok kısa bir süre sonra Ayetullah Humeyni veMollaların önderliğinde isyan, gösteri ve bombalamalar başladı. Şah 1979 daMısır’a kaçtı. MAIN, Doc’un dediği gibi, İran’da milyarlarca dolar kaybetti.Gerek ülke olarak gerekse şirket olarak bütün bağlantılarımıza, ofislerimize,istihbaratımıza rağmen olacakları tahmin edememiştik