sotarih
tarih addicted
En Beğenilen Yazar Sırası
:
5
Toplam Başlık Sayısı
:
26
Toplam Puanı
:
264
Toplam Giri Sayısı
:
252
Bu Ayki Puanı
:
-3
En Aktif Yazar Sırası
:
5
Robert Fulford İslam Üzerine Yazısı
sotarih
A millennium ago, in the last days of the year 999, civilization was following a clear course. An objective student of history, if there had been such a person, could have told you with certainty where the future of world politics lay: with Islam. It was an unstoppable force and would eventually control the known world, including whatever parts of Europe it chose to occupy.
The Muslims had energy, confidence and imagination. Their society, born on the edge of the Arab lands less than four centuries before, was far superior to Christian Europe's. Bernard Lewis, the great historian of Islam, has written that the Muslims of those days "neither feared nor respected the barbarous individuals of northern and western Europe, whom they saw as uncouth primitives." Such things are hard to compare, but Islam at the year 1000 was probably the most sophisticated and cosmopolitan civilization that had so far developed anywhere.
So how did it come to pass that Christian Europe (and the colonies it established in America) eventually dominated the world? What started out as Islam's millennium became Europe's instead. In history there are few dramas so compelling, and so unexpected. In geopolitics, this was the greatest surprise of the second millennium.
The Muslims of 1000 were more literate by far than the Europeans, and they were better at astronomy, medicine, engineering, geography and mathematics ("algebra" is an Arabic term). Their architecture and their gardens were more impressive than anything Europeans would imagine for centuries. And the Muslims were well established in Europe. Cordova, their capital in Spain, was the richest European city, a place of magnificent palaces and mosques.
Islam's claim on the future remained valid for centuries more. As Europe grew more powerful, so did Islam. The age of Islamic military conquest lasted until 1669, when the Ottoman Empire, after a long war, took Crete from the Venetians. That turned out to be its last acquisition. Fourteen years later, it was evident that history was reversing itself. In 1683, the Ottomans, after trying to conquer Vienna for 60 days, withdrew in disarray. The fighting that followed destroyed much of their army and crippled the military wing of Islam. From the Muslim point of view, Europe soon ceased to be an invasion target and became an alien force whose armies and cultures began to trespass on the Arab lands. What happened? It's not entirely clear.
It was obvious in retrospect that power was shifting long before the siege of Vienna. Perhaps 1492 was the key year. Granada, the last Islamic city in Spain, surrendered to Christian armies in January, and before the year was over Columbus had arrived in America and made Europe's expansion across the Atlantic possible. Eventually, America enriched Europe to an extent that Islam could not equal.
But we might have expected (given the state of play in 1000) that the Muslims would be the first to see America. What pushed Europe ahead? Culture was the crucial factor. If we define culture to include religion and ideas, then it was culture -- not productivity, markets or military force -- that determined the fates of these empires.
Islamic and Christian thinkers approached reason in different ways. Islam (the word literally means "submission to God") accepted the world as God had made it. While Muslim thinkers did not necessarily expect to understand reality in rational terms, Christians developed a high esteem for reason and high hopes for what it might accomplish.
In the late Middle Ages and the Renaissance, Christian thinkers combined Greek natural philosophy, Roman private law and Christian theology. They came to believe that reason has its own priorities and deserves its own independent institutions, notably universities. In these institutions it became possible, sometimes, to encourage heresy and innovation, which can amount to the same thing.
Late in the Renaissance, a form of heresy, Protestant Christianity, became a progressive force. Martin Luther, whatever he intended to do, wrenched daily life out of the hands of religion. Islam had no Martin Luther, nor is such a person quite imaginable.
The West came to believe that an idea might have value on its own, whatever its origins. So Europe could absorb and use whatever Islam created. Islam, however, viewed the inventions of the West with suspicion. The classic case was the printing press, which Islam vigorously resisted. In 1485, a decree by the Ottoman sultan, Beyazid II, banned this new invention, on the grounds that it would be sacrilegious to use the Arabic language in mechanical equipment.
The Koran and Arabic were so closely entwined that the language itself demanded pious treatment, which it wasn't likely to get from printers. Furthermore, printing threatened Islamic calligraphers, who became its powerful enemies. Jewish publishers could operate in Turkey only so long as they did not use Arabic. Printing in Arabic was illegal until the first half of the 18th century, and even then it grew slowly. When Napoleon arrived in Egypt in 1798, Cairo had no presses. By then, European thinkers had been educating one another through books for more than two centuries.
How far did Islam fall? It lost the ability even to name its section of the world. In 1902, an American naval historian, A.T. Mahan, called the area between Europe and East Asia "the Middle East," a term that could have been invented only by someone who thought Europe the world's core. That demonstrated the widespread belief that the Arab lands now contained a marginal civilization, significant only as it related to the true centre. Through much of this century, "Middle East" has been the common term all over the globe, even inside the region itself.
It wasn't apparent until the 1960s that Islam could be reinvigorated. Recent decades have brought an Islamic resurgence powerful enough to influence world politics and make the conflict between Islam and the West an issue once again. But that's another story, to be told in another millennium.
Return to the List of Robert Fulford's Columns
http://www.robertfulford.com/Islam.html
Türkiye'nin yaşadığı sorunlar
sotarih
Türkiye'ye oynanan oyunlar
sotarih
Korkunç İvan
sotarih
Tarihin Tanımı ve Konusu (Siz Tanımlayın)
sotarih
Sözlük Yazarlarının Yılbaşını Kutlarım
sotarih
william wallace
sotarih
İngiltere Kralı I. Edward'ın döneminde İşkoçya’nın İngiltere'ye karşı gerçekleştirdiği direnişte vatandaşlarına önderlik eden İskoç şövalye Sir William Wallace’ın kesin kanıtlar olması da tarihçiler, 1270 yılında Renfrewshire'deki Paisley yakınlarında Elderslie’de doğduğunu belirtiyor. İskoçya'nın en büyük ulusal kahramanlarından olan Sir William Wallace, İskoç direniş kuvvetlerine önderlik ederek, adının tarihin unutulmaz sayfalarına da yazdırdı.
İngilizlerden nefret ediyordu
Wallace'ın ilk hadiseleri ise Elderslie'ye de, Ellerslie'ye de yakın olmayan Lanark'ta gerçekleşir ve daha sonra Wallace, Irvin'deki İngilizler'e karşı savaşan İskoç asillere katılmak üzere Ayrshire'a gider. Wallace, Fransa'daki papazlara katılan iki amcası tarafından eğitilmiştir. Yerel Ayrshire destanlarına göre, 2 İngiliz askeri, Lonark'taki balık pazarında Wallace'a meydan okur. Tartışma iki İngiliz askerinin öldüğü bir arbedeye sonuçlanır. Bunun üzerine yetkililer, o andan itibaren Wallace'ı kısa sürede yakalama emrini yayınlar. Hikayenin doğruluğu ne olursa olsun, Wallace İngilizlerden 1291'de babasının ve ağabeyinin ölümünden dolayı nefret eder.
Karısının öcünü aldı
Her ne kadar kanıtlarla doğrulanmasa da söylentilere göre Wallace, karısı Marion Bardifute’nin öcünü almak için 1297'de İngiliz Lonark şerifi Sir William Heselrig'i öldürdü. Adı İngilizler tarafından nefretle anılmaya başlayana Wallacce, kKısa sürede Loundoun Hill (Darvel-Ayrshire) yakınlarında, Ayr'daki savaşı kazandı. Gelişen isyan, haziran ayında İrvin'de İskoç soyluların İngiliz koşullarını kabulü ile önemli bir zarar gördü. Ağustos'ta, Wallace Selkirk grubundan, Stirling'teki Andrew de Moray'ın ordusuna katılmak için ayrıldı. Moray, bir diğer isyanı başlattı ve onların gücü, İngilizlerle karşılaşmak için hazırlandıkları Stirling'de birleşti.
Soylular, Wallace'ı İngilizlere teslim etti
İskoç soylularının çoğunun 1304'te Edward'ın egemenliğini kabul etmesinden sonra İngilizler, Wallace'ın peşini bırakmadılar. Sir William, 5 Ağustos 1305'te Edward'a sadık olan İskoç şövalye Sir John de Menteith'in onu Edinburgh yakınlarındaki Robroystoun'da İngiliz askerlerine teslim edene kadar yakalanmadı.
Vatan hainliği ile suçlandı
İskoç soyluları tarafından İngilizlere teslim edilen Wallace, Londra’ya gönderildi ve vatan hainliği ile suçlandı. Bunun yanı sıra krala ihanet suçundan da yargılandı. 23 Ağustos 1305 günü duruşmadan sonra Wallace mahkeme salonundan çıkarıldı. Üstsüz bir şekilde Smithfield pazarında at tarafından çekildi, elleri iplerle bağlı, ayaklar atın arkasında bağlı bir şekilde darağacında asıldı, fakat ölmek üzereyken bırakıldı. Asıldıktan sonra henüz ölmeden bağırsakları çıkarıldı, bütün bu işkencelere rağmen yine de kraldan af dilemedi ve kafası gövdesinden ayrıldı. Vücudu dört parçaya ayrılan Wallace’ın kafası daha sonralardan kardeşi John ve Sir Simon Fraser'ın da kafasının asıldığı Londra köprüsüne asıldı. Kol ve bacakları, Newcastle, Berwick, Stirling ve Perth'de ayrı ayrı sergilendi.
Hala hatırlanıyor ve seviliyor
İskoçya’nın sembollerinden biri haline gelene Wallace’ın anısına dikilen bir levha, Smithfield'de Wallace'ın idam edildiği yerin yanında olan Aziz Bartholomew Hastanesi'nin duvarında asılıdır. İskoç vatanseverler ve diğer ilgililer sık sık burayı ziyaret etmekte ve çiçek koymaktadır.
son sultan vahidettin'in kaçışı
sotarih
http://pic.twitter.com/82QaXWxTTU
Ya Osmanlı 1. Dunya savaşından galip gelseydi ?
sotarih
II. Abdülhamid'i Tahttan İndirmeye Gelen Kişiler
sotarih
Maɾt 1878 de Osmanlı İmpaɾatoɾluğu ile ɾusya aɾasındaki baɾış göɾüşmeleɾin çıkmaza giɾmesi üzeɾine aɾabuluculuk göɾevi üstlenen Bismaɾck, Beɾlin Kongɾesinin toplanmasını sağlamış ve bu kongɾeye başkanlık etmiştiɾ.Bir ay süren görüşmeler sonunda kongre, antlaşma koşullarında Britanya ve Avusturya-Macaristan'ın çıkarları doğrultusunda değişiklikler yaparak, Ayastefanos Antlaşması'nın yol açtığı uluslararası bunalıma bir çözüm getirdi.Otto von Bismarck 1 Nisan 1815 - 30 Temmuz 1898 tarihleri arasında yaşamıştır..Abdülhamid Han' ın hüküm süresi ise 31 Ağustos 1876 – 27 Nisan 1909 tarihleri arasıdır..Bismark'ın Abdülhamid Han tahtta iken Osmanlı'da yaşadığı olayları da sıralayım..
2.3 Sırbistan ve Karadağ ile savaş (1876-1878) ve Tersane Konferansı
2.4 1877-78 Türk-Rus Savaşı (93 Harbi)
2.5 Bosna Hersek ve Yenipazar'ın Avusturya tarafından işgali (1878)
2.6 Kıbrıs'ın İngiltere tarafından işgali (1878)
2.7 Tunus'un Fransa tarafından işgali (1881)
2.8 Borçların ödenemez hale gelmesi ve Borçlar İdaresi'nin (Düyun-u Umumiye) kurulması (1881)
2.9 Yunanistan'ın Teselya'yı ilhakı (1881)
2.10 Mısır'ın İngiltere tarafından işgali (1882)
2.11 Somali'nin İngiltere tarafından işgali (1884)
2.12 Habeş Eyaletinin İtalya tarafından işgali (1885)
2.13 Şarki Rumeli'nin Bulgaristan tarafından ilhakı (1885)
2.14 Makedonya'da tedhiş hareketleri
2.15 Ermeni isyanları (1891-1895)
2.16 Yunanistan ile savaş (1897)
Ben merak ediyorum Bismark yukarıdaki olaylardan hangisini baz alarak Abdülhamid Han için bu sözleri söylemiştir ??? O döneme ait karikatürler de vardı olayı güzel anlatan ama internette bulamadım, kitabım da bir arkadaşımda onları da eklerim...Ola ki Bismark söylemiş bu lafı olsa olsa kinaye içindir..
2.Abdülhamid Han
sotarih
Abdülhamid kadar olumsuz koşullarda tahta çıkmış bir hükümdar az
bulunur. 1876'da sultan olduğunda, Osmanlı İmparatorluğu her yerinden
su alan bir gemi gibidir. Savaş içinde olduğu Balkanlar'da yeni ayaklanmalann
da tehdidi altındadır, mali açıdan tam biriflas söz konusudur,
Avrupa kamuoyu amansızca saldırmaktadır, Büyük Güçler de Osmanlı'ya
düşmandır. İki selefinin birbiri peşisıra hal edilmesiyle iktidara ulaşan
Abdülhamid'in meşruiyeti kuşkuyla karşılandığı gibi, korkunç bir
tecrübe eksikliği de söz konusudur. Tahta çıktıktan dokuz ay sonra patlak
veren Rus harbi tüm zamanını alır, daha önce eşine rastlanmamış bir
felaketle sonuçlanır, yeni sultan bozguna ve barışın çok ağır bedeline göğüs
germek zorunda kalır. Ancak bu sınavlan verdikten sonra, Osmanlı
İmparatorluğu'nu yeniden inşa edip ayağa kaldırmak işine girişebilir.
İçeride iktidarını kuran Abdülhamid o zaman gerçek çapını gösterebilmiş
ve ortaya, imtiyazlan konusunda son derece kıskanç, ülkesinin
korunmasına ve kalkınmasına tutkuyla bağlı, tam bir devlet adamı çıkmıştır.
İmparatorluğa yakıştırılan "hasta adam" nitelemesini asla kabul
etmeyen Abdülhamid, Osmanlı devletini ne pahasına olursa olsun güçlendirmeye
ve gerçek yerine tekrar kavuşturmaya kararlıydı. Onun çabalan,
imparatorluğu modern ve büyük bir Müslüman gücü haline getirmeye
yönelikti.
Bu amaca ulaşabilmek için, Tanzimat devri ıslahatçılarının 1 839'dan
beri açtıkları yolda yürümesi söz konusu değildi, çünkü Abdülhamid'e
göre onların çabalan tam bir başansızlıkla sonuçlanmış, yapılanlar ülkeyi
siyasi kaosa, mali iflasa ve askerifelakete sürüklemiş ri. Bu nedenle imparatorluğun
yeniden inşası yeni temeller üzerinde gerçekleştirilmeliydi.
Peki ama, neydi bu temeller?
İçeride iktidarını kuran Abdülhamid o zaman gerçek çapını gösterebilmiş
ve ortaya, imtiyazlan konusunda son derece kıskanç, ülkesinin
korunmasına ve kalkınmasına tutkuyla bağlı, tam bir devlet adamı çıkmıştır.
İmparatorluğa yakıştırılan "hasta adam" nitelemesini asla kabul
etmeyen Abdülhamid, Osmanlı devletini ne pahasına olursa olsun güçlendirmeye
ve gerçek yerine tekrar kavuşturmaya kararlıydı. Onun çabalan,
imparatorluğu modern ve büyük bir Müslüman gücü haline getirmeye
yönelikti.
Bu amaca ulaşabilmek için, Tanzimat devri ıslahatçılarının 1 839'dan
beri açtıkları yolda yürümesi söz konusu değildi, çünkü Abdülhamid'e
göre onların çabalan tam bir başansızlıkla sonuçlanmış, yapılanlar ülkeyi
siyasi kaosa, mali iflasa ve askerifelakete sürüklemiş ri. Bu nedenle imparatorluğun
yeniden inşası yeni temeller üzerinde gerçekleştirilmeliydi.
Peki ama, neydi bu temeller?
İçeride iktidarını kuran Abdülhamid o zaman gerçek çapını gösterebilmiş
ve ortaya, imtiyazlan konusunda son derece kıskanç, ülkesinin
korunmasına ve kalkınmasına tutkuyla bağlı, tam bir devlet adamı çıkmıştır.
İmparatorluğa yakıştırılan "hasta adam" nitelemesini asla kabul
etmeyen Abdülhamid, Osmanlı devletini ne pahasına olursa olsun güçlendirmeye
ve gerçek yerine tekrar kavuşturmaya kararlıydı. Onun çabalan,
imparatorluğu modern ve büyük bir Müslüman gücü haline getirmeye
yönelikti.
Bu amaca ulaşabilmek için, Tanzimat devri ıslahatçılarının 1 839'dan
beri açtıkları yolda yürümesi söz konusu değildi, çünkü Abdülhamid'e
göre onların çabalan tam bir başansızlıkla sonuçlanmış, yapılanlar ülkeyi
siyasi kaosa, mali iflasa ve askerifelakete sürüklemiş ri. Bu nedenle imparatorluğun
yeniden inşası yeni temeller üzerinde gerçekleştirilmeliydi.
Peki ama, neydi bu temeller?
Abdülhamid, Tanzimat'ın sarstığı sultanlık kurumunu yeniden "kadir-
i mutlak" kılarak işe başladı. Merkezi Yıldız Sarayı olan bir mutlakıyet
sistemini yerleştirdi. Müslüman tebaasının gözünde meşruiyetini
güçlendirmek için, hilafet kurumuna dayandı ve ona yüzyıllardır kaybettiği
parlaklığını yeniden kazandırdı. Hilafeti sadece padişahlığı yeniden
kutsallaştırmanın bir aracı olarak kullanınakla kalmadı, imparatorluktaki
Müslümanları birbirine yapıştıracak bir harç haline getirdi. İdeolojik
çerçevenin, vurgu yu dini boyuta yapmak üzere bu yeniden kurgulanışına
koşut olarak Abdülhamid coğrafi merkez konusunda da yeni
bir ayarlamaya gitti. "İdaresi çok güç olan" ve "milli gücümüzü yiyip bitiren"
1 Balkanlar' daki Osmanlı egemenliğinin ne denli zayıf olduğunu
saptadığı için, bundan böyle Memalik-i Mahruse içinde önceliği Anadolu'ya
ve Arap Yakındoğusu'na tanıyarak yeni bir toprak dengesi kurmaya
çalıştı.
İktidarını yeni bir sosyal zemine oturtmaya da gayret etti; Tanzimat
ıslahatçıları gibi istanbul'un batılllaşmış seçkinlerine değil, taşra ayan ve
eşrafına dayandı. Vilayetlerde, ilkesel olarak katı, ama yerel uygulanışlarında
büyük bir esneklik gösteren merkeziyetçi bir siyaset izledi. 1875-
1878 krizinin talihsiz deneylerinden ders çıkararak, imparatorluğu yeni
diplomatik yönelişlere soktu ve Tanzimat devrinin müttefikleri olan
Fransa veya İngiltere'den çok Almanya'yı ortak olarak öne çıkardı; İkinci
Reich'la, Abdülhamid'in önayak olduğu bu yakınlaşma sadece imparatorluğun
diplomatik ilişkilerini zenginleştirmekle kalmadı, askeri aygıtı
yenilerneyi ve Fransızların ya da İngilizlerin yaptığı "sömürge tarzı"
demiryollarına hiç benzemeyen, Osmanlı devletinin savunması, kalkınması
ve birliği açısından yararlı demiryolları inşa edilmesini sağladı.
Sonuçta "Hamid sistemi" buydu. Tamamen "akılcı" amaçlara ve imkanlara
uygundu -bu amaçlar ve imkanlar Avrupalıların pek hoşuna gitmese
de. 1893 'te, "sultanın gerek inançları gerekse politikası açısından
bir fanatik, dolayısıyla akıl yoluyla erişilmesi olanaksız birisi" olduğunu
yazan Fransa'nın İstanbul sefiri Paul Cam b on baştan sona yanılıyordu.2
Abdülhamid'in Osmanlı İmparatorluğu'nu yeniden ayağa kaldırmak için
iç tutarlılığı olan, sağlam bir biçimde yapılandınlmış, gerçek anlamda bir
projesi vardı.
İmparatorluğu ayağa kaldırmaya yönelik bu programın mimarı olan
Abdülhamid, ustabaşılığı da büyük ölçüde üstlenmiş, gücünün ve enerjisinin
büyük bir bölümünü bu işe hasredip, amansız bir çalışma temposu
sürdürmüştü -belki saltanatının biraz daha dağınık geçen son yılları
bunun dışında tutula bilir.
Bu proje sonuç verdi mi? Kesin olan bir şey varsa, Sultan Abdülhamid
Devlet-i Osmani'yi kalıcı bir biçimde ayağa kaldırmayı başaramamış, o
hal edildikten sadece birkaç yıl sonra imparatorluk da çökmüştür. Ama
en azından Abdülhamid kendi devrinde imparatorluğu korumayı becermiştir.
Yakında sona ereceği ileri sürülen bu "hasta" imparatorluk 1 909'da
o iktidardan aynldığında, toprak kayıplarını engelleyemesc de, varlığını
bal gibi korumuştu. 1878 felaketini, imparatorluğun parçalanmasına yönelik
çok sayıdaki senaryoyu, Avrupa genişlemesinin ve Batı emperyalizminin
doruk noktasını oluşturan bir dönemin dünyasındaki güç dengelerini
hesaba katarsak, imparatorluğu bu koşullarda hayatta tutmayı
başarmak bile başlıbaşına tartışılmaz bir başarı dır. Ama imparatorluğun
korunması işi sadece Abdülhamid'e mal edilebilir mi? O devirde -diplomasi
alanında tam bir insan sarrafı olan- Bismarck tarafından da övülen
büyük diplomatik h ünerini kabul etmekle birlikte, Büyük Güçler arasındaki
çekişmelerin de bu işte payı olduğunu görmek gerekir. Osmanlı
İmparatorluğu'nu kullamp sörnürmek Fransa'nın, İngiltere'nin, Avusturya-
Macaristan'ın, Almanya'mn, Rusya'nın ve İtalya'mn, hepsinin işine
geliyordu. "KJ.rlı imtiyazları" ve "yağlı işleri"yle3 bu büyük devletlere
hatırı sayılır ekonomik, ticari ve hukuki imtiyazlar sağlayan kapitülasyonlar
sistemi -sultanın ifadesiyle "haklarımı:;;;ı çiğneyen" kapitülasyonlar-,
hiç kuşku yok ki imparatorluğu parça lanmaktan ve sömürgeleştirilrnekten
korumuştur. İtalyan Meclisi'nin başkanı olan Giolitti, İtalya'nın
Libya'yı işgal etmeye hiç ihtiyacı olmadığını, çünkü oradan zaten büyük
gelirler temin ettiğini söylüyordu.4 Saltanatın bilançosu, özellikle devletin
ve toplumun modernleştirilmesi politikasında pozitif çıkmaktadır.
Kronik mali sıkıntılara karşın -askeri harcamalar bütçe içinde muazzam
bir yer tutuyor, toplam miktann en az % SO' sini yutuyordu- Abdülharnid
bu modernleştirme işine büyük bir enerjiyle bağlanmıştı. Tarihçiterin
yıllardır incelerlikleri Yıldız arşivleri derinlemesine tarandığında, sul-
tanın çeşitli kurumlarda, adalette, orduda, maarifte ıstahat yapabilmek
için ne denli büyük çabalar harcadığı ortaya çıkar. İmparatorluğun Tanzimat'la
başlayan modernleşmesi 1 876'da kesintiye uğramamış, tam tersine
onun saltanatında kimi za.man ivme kazanarak sürmüş tü. Bu açıdan
Abdülhamid, Tanzimat çizgisinde yer alan ıslahatçı ve modernleştirici
bir padişah olarak kabul edilebilir pekala. s En büyük başansı da, çok sık
aydınlık düşmanlığı ve yobazlıkla suçlanan birisinden hiç beklenıneyecek
biralandaydı: Maarif Abclülhamid, imparatorluktaki okulların gelişmesi
yönünde en büyük çabayı harcamış sultanlardan biriydi. Kuşkusuz
bu okullar müfredatlan ve disiplinleriyle, iktidarın kaygılarını ve ideolojisini
yansıtıyorlardı. Ama yine de bir Müslüman orta sınıfın yetişmesinde,
sosyal ve kültürel modernleşmede çok önemli rol oynadılar. Daha çok
toplumun ve kültürün incelenmesine yönelen başka araştırmalar, Abdülhamid
devrinin -belki son yıllan hariç- bir cehalet ve karanlık dönemi
olmadığını, tam tersine özellikle de Doğu Akdeniz'in liman kentlerinde
bir "B elle Epoque" görünümüne bütündüğünü göstermektedirler.
Eğer Abdülhamid imparatorluğu kalıcı bir biçimde ayağa dikmeyi başaramamış
ve imparatorluk onun ardından hızla çökmüşse, eserinden
geriye ne kalmıştı? Yaptıklannın arkası gelmiş miydi?
Padişahlıkla birlikte canlandırdığı hilafet kurumu ondan sonra birkaç
yıl daha sürdü, sonra Türkiye Cumhuriyeti çerçevesinde yürüttüğü milliyetçi
ve laik siyasette bu kuruma ihtiyaç duymayan Mustafa Kemal Atatürk
tarafından 1924'te kaldırıldı. Abdülhamid'in va.risleri de halife unvanını
taşıdılar -hatta II. Abdülmecid (1922-1 924), 1 922'de Osmanlı
saltanatı yürürlükten kal dm ldıktan sonra sadece "halife" olarak kalmıştı.
Ama Jön Türklerin baskısıyla V. Mehmed Reşad'ın Birinci Dünya Savaşı'nın
başında, sömürgeleril). Müslümanlarını ayaklandırmakgibi beyhude
bir umudun peşinde, cihad ilan etmesi dışında, son sultanların bir
"hilafet siyaseti" izledikleri, yani bu kurumu içeride ve dışarıda, Abdülhamid'in
yaptığı tarzda, siyasi bir araç olarak kullandıkları söylenemez.
Bu anlamda "son sultan"ın aynı zamanda modern dönemin ilk ve son
halifesi olduğu da ileri sürülebilir. Bugün İslam Alemi halifesiz, birleşik
bir ruhani önderlikten yoksun olarak yaşamaktadır. Özellikle İslamcılar
arasında hissedilen hilafet nostaljisi, hem Hulefa-i Raşidin devrinden
1 3. yüzyıla gelinceye dek bu kurumun koruduğu büyüklüğünden hem
de Abdülhamid'in otuz üç yıllık saltanatı boyunca biriktirdiği simgesel
sermayeden beslenir.
Abdülhamid'in politikası temel bir çelişkiyle karşılaşmıştı: Eğer imparatorluğun
istikbali İslam sancağı altında Anadolu ve Yakındoğu'ya
kaymışsa, bu ülkenin gayrimüslirn nüfusu ne olacaktı? Eğer İslam toplumun
harcı olacaksa, Osmanlı çoğulculuğunane olacaktı? Abdülhamid
uygula
Tarih nereden ögrenilir ve kitap tavsiyeleri
sotarih
Tarihin İlkleri
sotarih
Acaba pyd azezi gecip akdenize acilirsa ne olur
sotarih
Rus uçağı düşürülmesi ve Rusya'nın açıklamaları neyi gösteriyor ?
sotarih
ii. Abdulhamid siyaseti
sotarih
Deng Xiaoping
sotarih
Adnan menderes ve şefika sultan
sotarih
1950 yılında 420 (CHP 63), 1954 seçimlerinde 505 (CHP 31) milletvekili ile gelen, anayasayı değiştirme çoğunluğunu elinde bulunduran Menderes Hükümeti, idama bir ceza olarak bakmayı doğru olarak bulmuş olmalı ki değiştirmeye bile yanaşmamıştı; Anayasayı İhlal cezasının idam olarak kalmasını yeğlemiştir. Bununla da kalmayıp Menderes galiba 160 küsur idam cezasından 43’nü bizzat imzalayarak, onların idam edilmesine onay vermiştir. Suçu tam sabit görülmeyen, Rusya için casusluk yaptığı varsayılarak asılan biri (Hayati Karaşahin) de buna dâhildir (14 Nisan 1955). Yani Menderes Hükümetleri için idam bir ceza şekli olarak kabul edilmiş ve uygulanmıştır. Menderes Hükümeti de, kendi yasalarına göre yargılanmıştır; devrim yasalarına göre değil. İnsani açıdan idam edilip edilmemesi tartışılabilir; eleştirilebilir. Ancak günümüzde bütün bunları oy toplamak için durumu tam açıklamadan, çarpıtarak, aktarmak ahlaki değildir.
O günkü koşullarda yasaların öngördüğü idam cezası Menderes Hükümeti için de geçerliydi; o cezayı işlediği suç sabit görülmesi halinde bu ceza alması da yasa gereğiydi. O günkü yargı da o günkü yasalara göre eylemleri Anayasayı ihlal sonucuna varmış olmalı ki denk gelen cezayı vermiş olmalı. Eğer bu gün hayır Anayasayı çiğneyen bir eylemde bulunmamıştır diyorsak ve bunu kanıtlıyorsak; mahkeme sonuçlarını kınayabiliriz, eleştirebiliriz. Ancak evet Anayasa ihlali olmuştur diyebiliyorsak, bu dönemin yargısını eleştirme hakkımızın olmadığını düşünüyorum. Bu kronik suçlamaya çare: Uluslararası bir mahkeme kurar, o günkü yasalar ve eylemler masaya yatırılır; suçlama ile ceza arasında yasalara uygunluk bulunursa ses kesilir; aksi durumda o dönemin suçluları yasal olarak aklanır. Birilerinin kürsüden bağırarak bu dönemi aklaması ya da eleştirmesi, olsa olsa politik bir yatırımdan öte gidemez.
1950-1960 yıllara arasında basına ve çeşitli kaynaklara göre mahkeme önüne çıkarılmış suçlar vardı; çıkarılamayan suçlar vardı. Yargılanmadan suç isnadı nasıl yapılabiliniyor diyorsanız, haklısınız; ancak bunlar hem o devirde hem bu devirde suç ya da kabahat kabul edilebilecek eylemler olarak verilmiş olanlardır.
Mahkemeye çıkarılamayan suçlar nelerdi? Önce bunu görelim. NATO’ya girişimiz sırasında olduğu söylenen, ayrıntısı açıklanmamış olan ve Menderes Hükümeti dönemindeki bir anlaşma (karar), 27 Mayıs darbesini yapan cuntanın elini ayağını bağlıyordu. Anlaşma, Türkiye’de demokrasi tehlikeye girerse, Amerika Birleşik Devletlerine müdahale hakkı veriyordu. Bu anlaşmaya dayanarak müdahale söz konusu olabilirdi. Bu nedenle Menderes’in fincancı katırlarını ürkütecek suçları (doğrudan ya da dolaylı ABD ilgilendirenleri) mahkeme önüne çıkarılmamalıydı. Dolasıyla Menderes Hükümetinin çok daha ağır bir şekilde suçlanacağı birçok eylem, Amerika ve başka mülahazalarla hukuk önüne çıkarılmadan tarih sayfalarının arasına itildi. Biz ilk olarak bunları vermeyle başlayalım:
1- Yurt dışına asker gönderme ya da savaş açma sadece Millet meclisinin yetkisinde olmasına karşın, Menderes Meclise danışmadan Amerika için Kore’ye asker gönderdi ve 1951 yılında savaşa girdi. Bine yakın askerimizi bu savaşta yitirdik.
2- 1952'de NATO'nun (aslında ABD’lerinin) isteği üzerine komünizme karşı gayri nizamı harp yapacak Seferberlik Tetkik Kurulu'nu, daha sonraki adıyla Özel Harp Dairesi'ni kurdu. Çoğunluk bir Amerikan örgütü gibi çalıştığı yazıldı, söylendi. Türkiye’deki birçok gizli kapaklı suçların bu daire tarafından işlendiğine ilişkin çok sayıda yayın yapıldı. Türkiye’de emperyalistlerin oyunlarını önceden sezinleyip tehlikeyi halka bildirenleri başta komünist olmak üzere çeşitli sıfatlarla yaftalayıp şu ya da bu şekilde etkisiz hale getirmede önemli rol oynadığı yazıldı ve söylendi.
3- 1954 yılında yabancılara yok pahasına, petrol arama ve çıkarma izni verildi.
4- Tek parti döneminde kurulan bazı traktör ve basma fabrikaları (basına göre dış baskıyla) Menderes döneminde özelleştirildi veya ekonomik olmadıkları söylenerek kapatıldı.
5. Nuri Demirağ tarafından kurulduktan sonra İsmet İnönü tarafından devletleştirme kapsamına alınan, bugün yapacağız ya da yaptık diye övündüğümüz uçak ve uçak motoru fabrikaları, Eskişehir tank fabrikası ve Kırıkkale silah fabrikası Menderes döneminde NATO standartlarına uymadıkları gerekçisiyle kapatıldı. Askerimiz dışa bağımlı kılındı.
6- Cezayir Kurtuluş Savaşı sırasında Fransa'yı destekledi. Cezayir’in Fransa’nın sömürgesi olarak kalmasına oylarımızla destek sağladık ve böylece tüm Arap devletlerinin nefretini kazandık.
7- 1954-1958 yılları arasında 238 gazeteciyi, iktidara karşı yazılar yazmak suçundan mahkûm ettirdi.
8- İsmet İnönü'ye 12 oturum meclisten men cezası verildi.
9. Menderes hükümeti, hükümet olur olmaz, gerçek bir kanıt bulunamamasına karşın, ordu darbe yapacak gerekçesiyle 6 Haziran 1950'de, başta Genelkurmay Başkanı Nafiz Gürman olmak üzere bütün üst komuta kademesini, 15 general ve 150 albayı re'sen emekliye sevk etti. Ben bu orduyu yedek subaylarla bile idare ederim diyerek, subayların şevkini kırdı; aşağıladı.
10. Millet Partisi Başkanı Osman Bölükbaşı yaptığı bir konuşma dolayısıyla hapis cezasına çarptırılırken (1959), hükûmet muhalefetin vatandaşları isyan ve ihtilale teşvik ettiğini iddia ediyordu. Buna mukabil muhalefet de hükûmeti dini siyasete alet etmekle suçluyordu.
Mahkemeye çıkarılan suçlar
1- Örtülü ödenek paralarını zimmetine geçirmek,
2- 6-7 Eylül Olaylarına önceden haberi olduğu halde müdahale etmemek. Bu konuda da çok şey yazıldı. Selanik’te Atatürk’ün evine bomba atılmasının tarafımızdan organize edildiği (Atatürk'ün Selanik'teki evine bomba attığı iddia edilen Selanik Üniversitesi Siyasal Bilgileri öğrencisi Oktay Engin daha sonra gıyabında mahkûm edilmiştir.1 Oktay Engin, 22 Şubat 1992 - 18 Eylül 1993 tarihleri arasında Nevşehir Valiliği'ne getirilmiştir) ve böylece 6-7 Eylül olaylarını hükümetin bilgisi dâhilinde başladığı yargılama sırasında açığa çıktı. Ancak hükümet sorumlu ararken, önce ölmüş komünistlerin adlarının de içinde bulunduğu bir grubu suçladı ve yaşayanlardan önemli kişileri tutuklattırdı. Daha sonra Kıbrıs Türk Cemiyeti üyelerine suçu yıkmak için onları tutuklattırınca, cezaevinde, Cemiyet Başkanı Hikmet Bil: Ya bizi serbest bırakırsınız ya da biz bazı şeyleri ifşa ederiz deyince serbest bırakıldılar. Böylece suç, illerden getirtilen birçok ipsiz sapsız bazı insan ile İstanbul’un çapulcularına yıkıldı. 15-17 kişi öldü, en az 400 kadına tecavüz edildi, 4.214 ev, 1004 iş yeri, 73 kilise, 1 sinagog, 2 manastır, 26 okul, çoğu iş yeri olan 5.314 yer tahrip edildi. Dünyada bu olay etnik temizlik olarak kayda geçti.
3- Kanuna aykırı olarak üniversite basmak ve halka ateş açtırtmak. Turan Emeksiz hükumete karşı İstanbul Üniversitesinde düzenlenen bir protesto mitinginde polisin açtığı ateş sonucu öldü. Hüseyin Onur ise sol bacağı kesilerek kurtarıldı.
4- Bazı muhalefet milletvekillerinin ve muhalefet liderinin seyahat özgürlüğünü kısıtlamak,
5- Devlet radyosunu siyasi çıkarları için kullanmak,
6- Halkı Demokrat İzmir gazetesinin matbaasını tahrip etmeye teşvik etmek. Muhalefetin en etkili yayın organı Ulus Gazetesi’ni kapattırmak.
7- Kırşehir'i (DYP’ye oy vermediği Osman Bölükbaşına verdiği için) haksız olarak ilçe yapmak,
8- Yargı bağımsızlığının ihlal etmek. Hukuk'un üstünlüğünü savunan Yargıtay Başkanı Bedri Köker, Yargıtay Başsavcısı Rıfat Alabay, Yargıtay 2. Başkanlarından Haydar Yücekök, Yargıtay Üyeleri Melehat Ruacan, Kamil Çoşkunoğlu, Faik Uras ve İlhan Dizdaroğlu görülen lüzum üzerine emekliye sevk edildiler.
9- Tahkikat Komisyonu'nun kurulup olağanüstü yetkilerle donatmak. -"Tahkikat Komisyonu" nu kurdu. 15 DP Milletvekillinden oluşan komisyon hem suçlama hem de yargılama hakkına sahipti. Halkı kışkırtanları arıyordu. Komisyon 5 kişiden fazla yan yana yürümeyi bile yasaklamıştı. Komisyonu eleştirenleri meclis çalışmalarından men edilmesi hem anayasa hukukçuları hem muhalefet tarafından tepkiyle karşılandı. Meclis çalışmalarını tamamen hükûmetin denetimi altına alacak düzenlemeler muhalefetin meclis çalışmalarını boykot etmesine rağmen kabul edildi. Anayasa hukukçularının hükûmetin düzenlemelerinin anayasaya aykırı olduğunu iddiasıyla bu tartışmalara katılması, üniversiteyi de sürecin bir parçası haline getirdi. Üniversite hocalarını kara cübbeliler diyerek aşağıladı.
10- CHP'nin mallarına "haksız" yere el koydurmak (15 Aralık 1953 te kanun çıkarılması), gibi nedenler.
11. Bu ülkeye büyük zarar veren, suç kapsamına sokulmayan eylemler: Vatan Cephesi gibi bir cephe kurarak; vatandaşları ikiye ayırdı. Muhalefetin faaliyetleri bir düşmanlık gösterisi olarak nitelendi. Devlet memurlarının da üye olabileceği “vatan cephesi” kurulması çağrısı yapıldı; hâlbuki memurların siyaset yapması yasalara göre yasaklanmıştı. Bazı olanaklardan (örneğin gazyağı, tuz, pil, araba lastiği ve özellikle ithal benzer şeylerden) yararlanabilmek için resmi olmasa da Vatan Cephesine girmesi isteniyordu.
Hiddet ile verdiği diğer bazı yanlış ve önemli kararlar: Odunu koysam bu millet seçer demek (halkın bilinçsizliğini ve kendinin ne kadar sevildiğini söylemek için); Kızılay Meydanını ve Beyazıt Meydanını Hürriyet Meydanı yapmak (buradaki toplu gösterilere tepki olarak); Kuşadasını siyasi nedenlerle başka ile bağlamak.
Sonuçta Anayasanın hükümleri olan Basın Hürriyetini, Seyahat Hürriyetini, Toplantı ve Gösteri hürriyetini, Milletvekili dokunulmazlıklarını ihlal gerekçesi ile idamla cezalandırıldılar ve Menderes 17 Eylül 1961'de sağlık muayenesini yapan doktor heyetinden sağlam raporu alındıktan sonra öğlen 13:21'de idam edildi.
O gün kamplara ayrılan millet bu gün çeşitli adlar altında bölünmüşlüğünü ne yazık ki hala sürdürmektedir. Menderes Hükümeti, tarihe çok partili demokrasinin kurucusu ya da öncüsü olarak geçmiştir. Bütçeyi savurganca kullansa da, birçok olanağı halkın ayağına götürerek, halkın gözünün açılmasını sağlamıştır. Cumhuriyetin değerlerine sahip çıkmış; içinden geldiği felsefenin hep farkında olmuştur.
Ancak her hükümet gibi Türk hükümetlerinin de aldığı oy ne olursa olsun mevcut yasalara saygılı olmasını, oy çoğunluğunun yasaları çiğneme hakkını doğurmayacağını, kendisine oy verenlerin birinci sınıf, vermeyenlerin ikinci sınıf vatandaş görülmesinin son derece yanlış olduğunu, millete ne katkı sağlarsa sağlasın yasaların çiğnenmesinin belirli bir cezayı gerektirdiğini ne yazık ki fark edemedi.
Yasalar belirli bir dönemin özelliklerine göre hazırlanır (daha sonra doğruluğu tartışılsa bile) ve ödünsüz uygulanır. Eğer verilen cezalar o günkü yasalara uygun ise, yargılama yapılmış ise ve yargılama adil yapılmışsa, bize sadece o dönemin yasalarını eleştirmek kalır. Aksi davranışlar, böyle bir devri tümüyle masum göstererek, mağduriyet edebiyatı yapılarak, halkın duygusal yönü kaşınarak yapılacak her türlü propaganda ve eylem, insanların yasalara karşı korkusuz ve saygısız olmasına neden olarak devlet düzeninin laçka olmasını sağlar. Bu sonuncusuna hiç kimsenin, halktan ne kadar oy alırsa alsın, hakkı olmadığını söylemeliyiz…
Menderes’in ve arkadaşlarının idamı günümüzün değerlerine göre tarihin acı olaylarından biri olarak nitelendirilebilir. Ancak tarih ders alınacak en önemli kaynaktır sözünü de anımsatması bakımından önemlidir. Mutlak hâkim yetkileriyle donatılmış Hitit İmparatorluğunda bile Pankuş denen bir meclis, Kral kurallar dışına çıktığında, yasaları çiğnediğinde, onu yargılayıp cezalandırabiliyor; gerektiğinde idam cezası bile verebiliyormuş. Amerika halkının başkanlarını ne kadar yücelttiğini ve değer verdiğini biliyoruz. Ancak başkanlarından Nixon, rakip partinin telefonunu dinletti diye, bir soruşturmada alaşağı edildi. Hiç kimse ve Nixon, halk bana oy verdi, istediğimi yapabilirim demedi.
17 Mayıs’ı sürekli anımsamada şu yarar var: Yasalarla yönetilen bir ülkede hiç kimse, o süreçte geçerli olan yasaların bağlayıcı olduğunu unutmamalıdır; oyların arkasına sığınarak yasaları ihlal etmemelidir. Demokrasi sadece oy çoğunluğu değil, geçerli yasalara ödünsüz uymadır.
Prof. Dr. Ali Demirsoy
Değerli Kardeşim
Sapla samanın birbirine karıştırıldığı bir ortamda, doğruyu bulmada zorlanırsınız ve sürekli hata yaparsınız. İdamın uygar bir dünyada savunulur bir tarafı kalmamıştır. Ancak geçmişte yasalarla bu cezayı almışların durumunun doğru, bilimsel ve yansız değerlendirilmesi gelecek kuşakların yapacakları hataları önleme bakımından önem taşımaktadır.
Menderes olayı hepimizin ders alacağı önemli bir tarihsel olaydır. Zaman ayırıp okuyabilirseniz, sadece geçmişi değil, şu anı da doğru değerlendirme şansını yakalamış oluruz.
Saygılarımla
Prof. Dr. Ali Demirsoy
son sultan vahidettin'in kaçışı
sotarih
Dünya Tarihi Belgeselleri
sotarih
http://www.sadecebelgesel.com/buyuk-dunya-tarihi.html (Andrew Marr' ın belgeseli ,sinevizyondan çok belgesel tadında bir anlatım var )
http://www.sadecebelgesel.com/tufek-mikrop-ve-celik.html (Kitabının ününü duyduğum bir belgesel izlenmeli )
http://www.sadecebelgesel.com/insanoglu.html ( Bu belgeselde sinevizyon olarak anlatım yapılmış daha çok yeni nesile hitap ederek görsellik içeren bir belgesel)