Osmanlı'da Bilinmeyen Yönleriyle Harem Kültürü
81k
Okunma
107
Paylaşım
Resim: Rudolf Swoboda’nın 1914 Tarihli Harem Tablosu
Haremler Osmanlı'nın en gizli kurumlarından birisidir. Padişahlarımız harem kültürüyle alakalı ne sözlü ne de yazılı eserler bırakmışlardır.
Harem hakkında tüm bildiklerimiz Avrupalı gözlemcilerin eserlerinden derlenenler ile sınırlırdır. Avrupalı gözlemciler haremlerle ilgili gerek kitaplar gerek tablolar oluştururak Osmanlı'daki harem kültürünü günümüze birazcık da olsun taşıyabilmişlerdir.
Bu galeride okuyacaklarınız ise Harem kültürü ile ilgili var olan sınırlı kaynakların derlenmesinden oluşmaktadır. Fakat okuyacaklarınız bildiklerinizin biraz dışında kalacaktır. Harem'in bir kültür yuvası olduğunu, hiyerarşik düzene sahip olduğunu öğrenince daha önceden harem hakkında düşündüklerinize çok şaşıracaksınız.
İşte bilinmeyen yönleriyle Osmanlı'da harem kültürü...
1- Harem kelime anlamıyla 'dokunulmaz, kutsal' demektir. Haremler Fatih Sultan Mehmed döneminde önem kazanmış, bugün İstanbul Üniversite'nin bahçesi olan yerde bulunan ilk sarayda harem kurulmuş, Fatih'in Topkapı Sarayını yaptırmasıyla ise Topkapı'nın içerisine yeni harem kurulmuştu.
Resim: Harem’den Görüntü, Quintana Olleras, 1851 – 1919
2- Gebe Kalan ve eski padişaha ait cariyelerin tümü yeni haremden eski saraya gönderilmişlerdir. Eski saray sadece kadınların yaşadığı bir yer haline gelmiştir. Yeni saraya sadece yeni padişahın yeni cariyeleri alınmıştır. Harem halkının sayısı III. Murad (1574 - 1595) döneminde oldukça artmıştır.
Resim: A Visit To A Harem – Henriette Browne – 1860
3- Harem padişahın özel bir yeri olduğu için burası titizlikle yönetilirdi. Hiyerarşik bir düzenin hakim olduğu haremde sessizlik, huzur üst derece önem taşırdı. Hareme yeni gelen kıza acemi denir ve ona ilk önce Türk-İslam adetleri, dikiş nakış öğretilir. Acemilik dönemini bitirenler cariye olurdu.
Resim: A Dance In The Harem – J.G. Delincourt
4- Cariyeler istedikleri zaman Enderun'dan birisiyle evlendirilirdi. Terfi yapmış bir cariyeye ise 'gedikli' denirdi. Gedikliler, padişahın hizmetine verilirdi. Onlar padişaha yemek yapma, çamaşırlarını yıkama gibi hizmetlerde bulunurlardı. Padişahın beraber olduğu gedikli artık haseki olurdu.
Resim: The Reception, John Frederick Lewis, 1805 – 1875
5- Padişahın gözdesi olan haseki, artık padişahın kadını olurdu. Tanzimat döneminden sonra ise hasekilere artık 'Kadınefendi' denmeye başlanmıştı. Padişahın her bir zevcesine bir daire ayrılırdı. Çocuk doğuran haseki ayrıcalık kazanırdı. Hiyerarşiye göre her cariyenin belirli bir maaşı olurdu.
Resim: Türk Haremi’nde Bir Sahne – Hans Ludwig von Kuefstein – 1654
6- Harem ağaları ve kadın hizmetkarlar Müslümanların köleleştirilmesinin yasak olmasından dolayı yabancılardan seçilirlerdi.
Resim: Mesireye giden son Harem ağaları ve Harem halkı
7- Harem'de idari kadroyu oluşturan zenci Hadım ağaları bulunurdu. Bunlar haremde koruma ve disiplin işlerinden sorumlulardı. Hadım ağaları da zenci Kızlar ağasının yönetimi altındalardı. Harem imamlığı, cariye odalarının nezareti, maaşların dağıtımı gibi şeyler hadım ağalarının göreviydi.
Resim: Kızlar Ağası – Francis Smith (1722 – 1822)
8- Haremi, padişahın annesi Valide Sultan yönetirdi. Padişah öldüğünde o da dışlanırdı. Padişah cariye kökenli bir kadınla evlendiği zaman genel olarak nikah yapmazdı. Örneğin, Kanuni Sultan Süleyman'ın Hürrem Sultan'a kıydığı nikah bir istisnadır.
Resim: Kanuni Sultan Süleyman ve Hürrem Sultan
İlginizi çekebilecek diğer galeriler
Gündem
Testler
Biyografiler
-
Sabiha Gökçen CV BİYOGRAFİ -
Abraham Lincoln CV BİYOGRAFİ -
Nasrettin Hoca CV BİYOGRAFİ -
Adile Naşit CV BİYOGRAFİ -
Joseph Goebbels CV BİYOGRAFİ -
Kanuni Sultan Süleyman CV BİYOGRAFİ -
Sokrates CV BİYOGRAFİ -
Salvador Dali CV BİYOGRAFİ -
Deniz Gezmiş CV BİYOGRAFİ -
Marco Polo CV BİYOGRAFİ -
İbni Sina CV BİYOGRAFİ -
Alan Turing CV BİYOGRAFİ -
Mustafa Kemal Atatürk CV BİYOGRAFİ -
Mimar Sinan CV BİYOGRAFİ -
Napolyon Bonapart CV BİYOGRAFİ