Pazırık halısı, bilinen en eski düğmümlü halıdır ve esrarengiz bir şekilde keşfedilmiştir. 

1947 - 1949 yıllarında Sovyet Arkeolog Sergei Ivanovich Rudenko tarafından yapılan araştırma sonucunda Sovyet Altay'larının Pazırık bölgesindeki bir mezar odası içerisinde 40'a yakın kurgan bulunmuş ve bu kurganlar içerisinden tarihe çok önemli ışıklar tutan sanat eserleri çıkmıştır. Bu tarihi eserlerin büyük bir kısmı günümüzde Leningrad Ermitaj müzesinde sergilenmektedir. 

Bu eserler arasındaki en tartışmalı eser ise 5. Pazırık kurganından çıkan Pazırık halısıdır.

Arkeologlara göre halının M.Ö 2-3 ya da M.Ö 3-5. yy. da dokunmuş olabileceği kuvvetle muhtemeldir. Halının mucizevi bir şekilde günümüze kadar ulaşması ise mezar odası içerisine dolan suyun buzlaşması ve halının da buzun içerisinde kalmasıyla mümlün olmuştur. Halı 1.89x2 m ebatlarındadır. Üzerinde biniciler, süvariler, geyikler, sığınlar ve hayâli yartıklardan griffon figürleri yer almaktadır ve çok sık dokunmuştur. Düğüm sıklığı da çok fazladır. Desimetrekaresinde 3600 düğüm bulunmaktadır. Sovyet arkeologlar bu halının İran'ın Ahamenidler devrinde imâl edildiğini ve Altaylara ihraç edildiğini savunmaktadırlar. 

Fakat, Pazırık halısı tasarım, ölçü ve şekil bakımından Türkmen halılarına çok benzemektedir. Halının atkıları da çözgüleri de çok ince yündendir. Bütün bunlar halının eski türk devletleriyle alakalı olabileceğini savunmaktadır. Diğer mezar odası buluntuları ve Kök Türk yazısı ile yazılmış kelimeler de eserlerin Hun Türkleri ile bağlantılı olduğunu ortaya koymuştur. Ayıca, Pazırık halısı Türk düğümü olarak bilinen Gördes düğümüyle dokunmuştur ki bu da devrine göre çok ileri bir teknik demektir. Pazırık halısı, Türklerin halıcıkla ilgili çok eskilerden beri uzmanlaşmış olduklarını göstermektedir.